Vragen en antwoorden

In deze rubriek belichten we argumenten in de discussie over motoroverlast. De Werkgroep Motoroverlast Amerongen (WMA) wil het debat stimuleren met als doel om de overlast voor bewoners drastisch terug te dringen. Hóe dat moet gebeuren is vers twee. Wij staan open voor ideeën en discussie met iedereen.

Vraag: Afsluiten van de Lekdijk, Bergweg en delen van het dorp voor motoren scheert alle motorrijders over een kam. De goeden moeten dan onder de kwaden lijden. Is handhaven niet een beter middel?

Antwoord: De goeden en de kwaden betreffen hier de motorrijders, maar de grootste groep in de afweging wordt weggelaten: de bewoners, die part noch deel hebben aan de oorzaak van de overlast, maar er wel het meest onder lijden. Wat ons betreft moeten hun belangen in de politieke afweging zwaar(der) tellen. Nu worden ze genegeerd. Er is niet zoiets als een absolute vrijheid van motorrijders om geluid aan anderen op te dringen. Vrijheid van motorrijders kan alleen bestaan in relatie tot de vrijheid van bewoners om gevrijwaard te blijven van overlast. 

Voordat het over maatregelen van de overheid gaat, is er nóg een factor die vaak buiten beeld blijft: de zelfdiscipline van motorrijders. Als die er voldoende zou zijn, zou de kwestie handhaven of verbieden nauwelijks spelen. Motorclubs gaan er prat op dat zij de ‘rotte appels’ onder hun leden aanspreken. Aangenomen dat ze daarin slagen, betreft dit maar een klein deel van alle motorrijders. De Koninklijke Nederlandse Motorrijders Vereniging, KNMV, telt met 300 aangesloten motorclubs volgens eigen zeggen 55.000 leden. Dat is maar zo’n acht procent van alle bijna 700.000 motorrijders in Nederland. Op een beetje mooi weekend horen en ruiken we hoe gering het zelfreinigend vermogen van de motorwereld in feite is.    

Wat de relatie tussen handhaven en afsluiten betreft hebben wij geen stellige voorkeur. Het gaat ons om het doel. Wij houden in beginsel niet van verboden, maar wie realistisch kijkt naar de enorme problemen om effectief te handhaven, ontkomt niet aan gedeeltelijke afsluiting van wegen.  

Vraag: Wat zijn die problemen bij handhaving?

Antwoord: Anders dan bij auto’s bestaat de huidige wet- en regelgeving over het aantal te produceren decibels door motoren uit een lappendeken aan maxima. Deze lappendeken hangt samen het aantal cc-categorieën voor motorfietsen en is door zijn verscheidenheid in de praktijk nauwelijks controleerbaar, laat staan handhaafbaar. Wij staan daarom achter de eis van de Nederlandse Federatie Omgevingslawaai Motorvoertuigen, NEFOM, voor één uniforme geluidsnorm voor motoren, die identiek is aan die voor auto’s, namelijk maximaal 70 dB(A). Dat is eerlijker, reduceert de overlast en is veel beter te handhaven. Daarnaast zou de overheid geluidsarme elektrische motoren moeten stimuleren ter vervanging van luide fossiele motoren.

Vraag: Zijn jullie dan tegen handhaving zolang die 70 dB(A) niet is ingevoerd?

Antwoord: Geenszins. Wij juichen controles op snelheid en geluid toe en moedigen de overheid aan deze te intensiveren. Dat is nu onvoldoende het geval. In een uitzending van de Monitor geven motorrijders aan dat zij zelden gecontroleerd worden op geluid. Gezien de huidige regelgeving, de omvang van het motorenpark en de sterkte van politie, zal ook een intensievere handhaving dweilen met de kraan open blijven en het probleem niet voldoende oplossen. Als we de ‘rotte appels’, de motorrijders die bewust herrie maken door hun decibeldempers te vervangen door ‘sportuitlaten’, voorzichtig op twintig procent schatten, hebben we het over 140.000 extreme lawaaimakers, de omvang van een flinke provinciehoofdstad als Zwolle of Den Bosch. Om die in de weekenden uit de populatie van bijna 700.000 motorrijders te vissen, zou een politiemacht nodig zijn waarbij figuren als Poetin hun vingers zouden aflikken. Dat is in Nederland ondenkbaar en onwenselijk. Dat neemt niet weg dat handhaven een hogere prioriteit van de politie moet worden. Motorrijders met ‘sportuitlaten’ voelen zich in Nederland veilig, maar schroeven hun herriepijp eraf voordat ze de grens met Duitsland passeren, waar wel strenger wordt gehandhaafd.  

Vraag: Zijn die sportuitlaten dan niet verboden?

Antwoord: Nee. Je mag er buiten circuits niet mee rijden, maar het bezit en de handel zijn vrij. Dat vormt een extra handicap voor de politie om efficiënt te handhaven. Je kan het vergelijken met wapenbezit in delen van de Verenigde Staten. Ook daar mogen geen mensen gedood worden, maar wel automatische wapens worden gekocht.

Vraag: Kunnen geluidsflitspalen dan een rol spelen?

Antwoord: Niet echt. Er bestaan nog geen goed werkende geluidsflitspalen en het kan nog wel even duren voor die er zijn. Als ze komen, zijn er nog een aantal problemen. Ze gaan alleen werken als er één geluidsnorm is, anders moet de paal bij elk voertuig bepalen hoeveel geluid geproduceerd mag worden. Wind, regen en natuurlijke geluiden beïnvloeden in hoge mate het gemeten geluid. Erg betrouwbaar zal deze methode niet zijn. Als je bij een snelheidsflitspaal het gaspedaal loslaat, zal de snelheid niet snel afnemen. Doe je dit echter bij een geluidsmeting, dan zal het geluid direct verminderen; als men een geluidpaal ziet, zal men dus het gas snel loslaten.

Vraag: Is het juridisch mogelijk wegen af te sluiten voor motorfietsen?
Antwoord: Ja. De minister van Infrastructuur en Waterstaat heeft in 2020 in antwoord op Kamervragen de mogelijkheid van gemeenten om beperkingen aan motorrijders op te leggen bevestigd. Gemeenten hebben de bevoegdheid om wegen gesloten te verklaren voor (bepaalde) motorvoertuigen al dan niet op bepaalde dagen of dagdelen. Daarvoor dient het college van burgemeester en wethouders een verkeersbesluit te nemen conform de Wvw 1994, mits in een dergelijk besluit voldoende wordt gemotiveerd hoe met het gesloten verklaren van een weg de belangen van omwonenden en andere weggebruikers worden gediend.

Vraag: Welke factoren zijn verder van belang?

Antwoord: Het groepsrijden en het grote aantal motorrijders dat door ons dorp trekt. Uit tellingen van de WMA in 2020 blijkt dat de meerderheid van de motoren door Amerongen in groepen rijdt. Juist de massaliteit leidt tot ernstige geluidhinder in de verre omtrek. Een groep van acht motorrijders maakt acht keer zoveel lawaai als een enkeling. De afgelopen 24 jaar is het aantal motoren in Nederland verdubbeld. In de afgelopen dertig jaar zelfs ruim verviervoudigd. Het aantal motoren groeit gemiddeld met 2,1 procent per jaar. In 2020 kwamen er weer 14.000 bij. We zitten nu tegen de 700.000. De WMA telde in het weekend van 18 en 19 juli 2020 550 motoren in het oude dorp. Daar motorrijders een sterke voorkeur hebben voor bochtige (dijk-) wegen, kunnen we ervan uitgaan dat de groei van passerende motorrijders in Amerongen sterker is geweest dan het landelijk gemiddelde. De huidige overlast is onhoudbaar, laat staan een verdere groei.

Vraag: Welke specifieke problemen spelen in Amerongen verder een rol?

Antwoord: Amerongen ligt op een kruispunt van wegen die alle aantrekkelijk zijn voor motorrijders. De N225 is een drukke doorgaande route, terwijl de Lekdijk en de Bergweg populair zijn als onderdeel van toertochten. Alle wegen komen uit in het dorp. Wat de problemen van geluid vergroot is dat in het oude dorp, met een eeuwenoud stratenplan ooit bestemd voor wandelaars en karren, de huizen dicht aan de straat staan. Feitelijk zijn het grote klankkasten. Daardoor is de geluidshinder veel groter dan in wijken waar de huizen verder van de weg staan. Zo is binnenshuis 72 dB(A) gemeten in een huis met isolatie in de spouwmuren en dubbelglas. De motorrijders komen als het ware binnen. Daarnaast vinden sommige motorrijders het lekker om te gassen en te knallen in de smalle straatjes, omdat het geluid er zo lekker weerkaatst.

Vraag: Er wordt gezegd dat het weren van motorrijders in de weekenden slecht is voor de horeca.

Antwoord: Afgezien van de vraag waarom belangen van de horeca zwaarder zouden moeten wegen dan die van bewoners, is het niet meer dan een aanname dat het weren van motoren slecht zou zijn voor de horeca. Uit vele reacties die de WMA ontvangt, blijkt dat fietsers en wandelaars zich onprettig en onveilig voelen bij grote aantallen motoren. Zij verlangen naar horeca met terrassen in een rustige omgeving in plaats van aan een TT-circuit. Een van de mooiste terrassen in Amerongen staat op het terrein van het kasteel, waarvan de directie liet weten dat de bezoekers gehinderd worden in de beleving van het culturele erfgoed, door de deken van lawaai die over de tuinen hangt.